خانواده و رفاه معنوی

خانواده و رفاه معنوی

تقوی، اخلاق و جوانمردی از بهترین ارزاق معنوی انسان­هاست؛ زیرا این سه، ملکه عدالت را پدید می­آورند. عدالت آن نیروی درونی است که به پاکی دعوت کرده، انسان را فرشته­خو نموده و او را در ردیف پیامبران و صالحان قرار می­دهد. ازدواج یکی از بهترین راه­های این سه خلق نیکوست.

پیامبر خدا ص فرمود: ازدواج کنید تا خلق­تان نیکو، روزی­تان زیاد و جوانمردی­تان کامل شود. تَزَوَّجُوا أَيَامَاكُمْ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يُحَسِّنُ لَهُنَّ فِي أَخْلَاقِهِنَّ وَ يُوَسِّعُ لَهُنَّ فِي أَرْزَاقِهِنَّ وَ يَزِيدُهُنَّ فِي مُرُوءَاتِهِنَّ.[۱]

جوانی به نام عکّاف نزد پیامبر آمد. حضرت از او سؤال کرد: همسری اختیار نموده­ای؟ گفت: نه. فرمود: مال داری و سر وسامانی؟ گفت: آری. فرمود: تو از برادران شیطانی. وای بر تو، ایوب، داود و یوسف همسر گزیدند. أنت إذاً من إخوان الشیاطین.[۲]

قران زن و مرد را لباس همدیگر معرفی می­کند. لباس هم زیبایی و هم ساتر عیب­هاست. با او از سرد و گرم در امانیم. ازدواج هم جمال و هم امنیت روحی و روانی است. «هُنَّ لِباسٌ لَكُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُن‏»

غریزه جنسی از قوی‌ترین نیروهاست. داستان‌های زیادی وجود دارد که حتی عابدان بزرگ در پی انحراف این غریزه از اوج بندگی به ذلت گناه افتاده­اند. نگاه حرام، خیالات فاسد و گفتگوهای فتنه­انگیز آثار مخرب زیادی دارند و تقوی و مصالح اجتماعی را از بین می­برند. ازدواج مانع گناه شدد و آرامش درونی می­آورد.

غزالی می­نویسد: ازدواج سبب آسانی زندگی و تدبیر منزل است. بخشی از نیازهای انسان با روحیه زنان و برخی با روحیه مردان سازگار است. (تربیت کودک، تیمار او، شب­بیداری و اداره خانه در توان زنان است. کارهای سختِ خارج از خانه نیز بر مردان آسان است.) ازدواج یک تقسیم‌کار طبیعی است؛ و ازاین‌رو، همسرداری بخشی از آخرت انسان است. در سایه کسر قوه شهویه و تدبیر منزل هم اخلاق و هم جوانمردی شکوفا می­گردد. آیه شریفه «مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى‏ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَة» به همسر صالح تفسیر شده است. زن بخشی از زندگی پاکان است. همسر صالح کمک بزرگی بر تقوی، اطاعت خدا و اخلاق نیکوست.[۳]

امروزه به اثبات رسیده است که نه تنها با بلوغ جنسی ترشح هورمون­ها تغییر می­کند، بلکه تغییرات وسیعی در مغز رخ می­دهد و یک درصد از سلول­های خاکستری مغز تا سن ۲۲ سالگی از بین می­روند؛ و ازاین‌رو یک نوجوان به الکل و ماده مخدر رو می­آورد. او در این سن به خانه امن نیاز دارد.

جوان در سایه خانواده گذشت، تحمل و ایثار را یاد می­گیرد. خانواده اجتماع کوچکی است و دو همسر آن را اداره می­کنند. این اجتماع آن دو را از خودمحوری دور می­کند. اگر پدر و مادر ببینند که فرزندشان به همسر خود بها می­دهد، نباید ناراحت شوند و همسر او را رقیب خود بدانند. کار فرزندشان از این روست که از خودمحوری بیرون آمده است. حکیمان گفته­اند: ازدواج قبل از هر چیز تربیت نفس است.

از سخنان گفته شده روشن گشت که چرا ازدواج نصف دین می­باشد و نماز متأهّل برابر با هفتاد نماز مجرّد است. البته باید مواظب بود که مقصود ما ازدواجی است که تقوی، اخلاق و جوانمردی بیاورد. مراعات نکردن قواعد درست ازدواج می­تواند انحراف بزرگی در پاکی انسان باشد. پیامبر خدا فرمود: هر کس وساطت کند تا برادر مؤمنش همسری برگزیند تا با او آرامش یابد، جسم و جانش محکم شود و هنگام خستگی به او پناه برد، خداوند حورالعین را همسر او می­گرداند و در بهشت او را با دیدن خانواده و دوستانش به آرامش می­رساند. این سخن حکیمانه نشانه ازدواج سالم را بیان می­کند. مَنْ زَوَّجَ أَخَاهُ الْمُؤْمِنَ امْرَأَةً يَأْنَسُ بِهَا وَ تَشُدُّ عَضُدَهُ وَ يَسْتَرِيحُ إِلَيْهَا زَوَّجَهُ اللَّهُ مِنَ الْحُورِ الْعِينِ وَ آنَسَهُ بِمَنْ أَحَبَّهُ مِنَ الصِّدِّيقِينَ مِنْ أَهْلِ بَيْتِ نَبِيِّهِ وَ إِخْوَانِهِ وَ آنَسَهُمْ بِه‏.[۴]

[۱] مستدرك الوسائل، ج‏۱۴، ص ۳۰۳

[۲] کنز العمال، ج ۱۶، ص ۴۹۲

[۳] المحجه البیضاء، ج ۳، ص ۶۹

[۴] وسائل الشيعة، ج‏۱۷، ص ۲۱۰