گزیده ای از خاطرات علم :

شاه خودش در کتاب پاسخ به تاریخ ابتدا این جمله را می گوید: «انگلیسی ها این امر را کاملا طبیعی می دانستند که انتخابات در ایران مطابق نظر و خواسته های خودشان صورت بگیرد.

 در زمان جنگ [جهانی دوم] انتخابات ایران به این صورت انجام می گرفت که مثلا صبح، مستشار سفارت انگلیس با لیستی حاوی ۸۰ نامزد نمایندگی مجلس به دیدار نخست وزیر می رفت و بعد از ظهر همان روز، کاردار سفارت شوروی نام دوزاده نفر از نمایندگان مورد نظر خود را به نخست وزیر می داد.»[۱]

 علم در تاریخ ۱۷ شهریور۱۳۵۲ می گوید: «دولت خود را در پناه این مرد بزرگ قرار می دهد، و طرز رفتاری که با مردم دارد، مثل دولتِ غالب به مردمِ کشورِ مغلوب است، بی اعتنا و گاهی هم خشونت آمیز! انتخابات را که مداخله می کند و انگشت می برد. انگشت که چه عرض کنم، به مردم حقنه می کند؛ حتی انتخابات دِه و شهر را. برای مردم و برای علاقه ی مردم چیزی باقی نمی ماند. همه بی تفاوت می شوند.»[۲]

یا مثلا در ۱۵فرودین۱۳۵۴ می گوید: «مطلبی را نخست وزیر، امیرعباس هویدا در کیش به من گفت، که خیلی جالب بود و فهمیدم عنوان رشوه را دارد، آن حرف این بود که گفت هرکسی را از هرجا بخواهی من وکیل خواهم کرد، هر کس باشد، هیچ فکر نکن، به من بگو تمام می کنم. این از مردم سالاری!»[۳]

از مصادیق دیگر آزادی، آزادی بیان است، که یک شخص بتواند انتقاد کند. مجله ی تایم در تاریخ ۱۹فوریه ۱۹۷۹ گزارشی را مطرح می کند که ساواک نفرت انگیز ترین و مخوف ترین نهاد حکومتی در بین مردم به شمار می آمد و باداشتن قدرت های نامحدود برای دستگیری و بازجویی، هزاران مخالف شاه را شکنجه و به قتل می رساند؛ این وضع آزادی بیان بوده است.

گزارش تایم درباره ساواک و جنایت های آن

[۱]: محمدرضا پهلوی، پاسخ به تاریخ، ص۱۱۶-۱۸۸.

[۲]: امیر اسدالله علم، یادداشت های علم، ج۱، انتشارات معین، تهران،۱۳۹۸ص۱۳۵-۱۳۶.