نویسنده: عباس نعمت اللهی
ناشر: انتشارات زرنوشت
کتاب چالشهای جمعیتی پیش رو نوشتهی عباس نعمت اللهی، به طور خیلی خلاصه و کاربردی چالشهای جمعیتی کشور ایران را به صورت فهرستوار مورد بررسی قرار میدهد.
جمعیت هر کشور از جهات مختلفی مانند ابعاد اقتصادی، سیاسی، نظامی، فرهنگی و اجتماعی دارای اهمیت میباشد. علاوه بر عامل کمی جمعیت هر کشور، بافت جمعیتی نیز بر موارد ذکر شده تأثیرگذار است.
در همه کشورها هم عامل کمی جمعیت و هم بافت و نوع جمعیت در طول زمان تغییر می کند. این تغییر روی ساختار اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کشورها اثر میگذارد.
اولین چالشی که میتوان برای جمعیت در نظر گرفت زاد و ولد میباشد. زاد و ولد در انسانها امری بسیار پیچیده بوده و از عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تأثیر میپذیرد. اینکه هر کدام از عوامل ذکر شده تحت چه وزنی بر کاهش زاد و ولد در کشور تأثیر داشته یا دارند، باید مورد مطالعات علمی قرار گیرد.
با کاهش زاد ولد، نسبت نیروهای جوان به نیروهای سالمند و کهنسال جامعه کم خواهد شد. پیری جامعه بر اقتصاد کلان تأثیرگذار خواهد بود. در جامعه پیر نیروی کار کم میشود. نیروهای پیر یا میانسال جامعه اکثراً بازنشسته و مستمری بگیر بوده یا محتاج کمکهای دولتی و مددکارانه برای امرار معاش و ادامه حیات خواهند بود.
در بخشی از کتاب چالشهای جمعیتی پیش رو میخوانیم:
با کاهش زاد ولد، نسبت نیروهای جوان به نیروهای سالمند و کهنسال جامعه کم خواهد شد. پیری جامعه بر اقتصاد کلان تأثیرگذار خواهد بود. در جامعه پیر نیروی کار کم خواهد بود.
نیروهای پیر یا میانسال جامعه اکثراً بازنشسته و مستمری بگیر بوده و یا محتاج کمکهای دولتی و مددکارانه برای امرار معاش و ادامه حیات خواهند بود.
این نیروهای سن گذشته یا دیگر تولیدکننده نیستند و اگر هم به هر دلیلی اشتغال داشته باشند دارای بهرهوری نیستند.
این نیروها دیگر به دلایل قانونی و دیگر عوامل نمیتوانند به صندوقهای بازنشستگی یا تأمینی حق بازنشستگی پرداخت نمایند. از طرفی اکثراً دریافت کننده مستمری از صندوقهای ذکر شده هستند.
این امر باعث افت درآمد صندوقهای بازنشستگی و تأمینی خواهد شد.
از طرف دیگر این افراد دریافتکننده مستمری و حقوق بازنشستگی خواهند بود و همین امر سرمایه صندوقهای بازنشستگی و تأمینی را کاهش خواهد داد.
این کاهش، کاهش در سرمایهگذاری را بدنبال خواهد داشت.