در ایران برخوردهای قضایی با متخلفان و نزدیکان مقامات ارشد سابقه طولانی دارد و به اوایل انقلاب برمیگردد؛ در خرداد سال ۱۳۶۰ آیت الله محمدی گیلانی (رئیس دادگاه‌های انقلاب) شخصاً حکم اعدام فرزندانش که در بین منافقین بودند، صادر کرد.
در همان ایام آیت الله حسنی امام جمعه ارومیه برخلاف تصور عامه مردم مانع اجرای حکم فرزندش نشد و گفت در مورد انقلاب «با هیچ شخصی ولو پسرم، شوخی ندارم» هنوز هم اگر یکی از فرزندانم بر ضدانقلاب و رهبری خدای ناکرده فعالیت کند، همان کاری را خواهم کرد که با رشید کردم.
در مورد مهدی هاشمی فرزند حجت الاسلام اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور، رئیس مجلس و رئیس اسبق مجمع تشخیص مصلحت نظام، باید گفت در حالی که بسیاری در اوایل دهه ۹۰ برخورد با تخلفات او را محال می دانستند، قوه قضاییه پرونده او را بررسی و به جرم اختلاس، ارتشاء و جرائم امنیتی به ۲۵ سال زندان (که ۱۰ سال آن اجرایی است) محکوم کرد.
در دوره ریاست جمهوری روحانی نیز حتی تهدید «اعلام جنگ» رئیس جمهور درخصوص پرونده برادرش هم باعث نشد، که قوه قضاییه از فساد حسین فریدون ، چشم پوشی کند و حسین فریدون به اتهام دریافت رشوه به ۵ سال حبس و رد مال بیش از ۳۱ میلیارد تومانی محکوم شد.
هرچند برخوردهای قانونی با چهره‌هایی؛ مانند : شبنم نعمت زاده و مهدی آخوندی (فرزندان وزرای سابق دولت روحانی) مهدی جهانگیری (برادر معاون اول روحانی) ولی الله سیف و احمد عراقچی شائبه برخورد جناحی قوه قضاییه را به وجود آورده بود، اما در همان سالها با مهدی میرسلیم (فرزند مصطفی میرسلیم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و نماینده مجلس)، عمار صالحی(فرزند عطاءالله فرمانده سابق ارتش) اكبر طبری (مدیر کل امور مالی و معاون اجرایی قوه قضائیه) و قاضی سعید مرتضوی (دادستان اسبق تهران) برخوردهای قانونی از جمله حبس صورت گرفت. در ادامه لیستی از برخوردهای قاطع قوه قضاییه با برخی مسئولین فاسد و آقازادهای آنها فهرست میشود:
- محمدرضا خاتمی برادر رئیس جمهور اسبق به دلیل نشر اکاذیب به دو سال حبس محکوم شد. ۱
- مهدی جهانگیری برادر معاون اول دولت یازدهم و دوازدهم به جرم قاچاق حرفه ای ارز و تحصیل مال از طریق نامشروع به رد ،مال، جزای نقدی شلاق و حبس محکوم گردید.۲
- سردار محمدرضا نقدی در زمانی که ریاست سازمان حفاظت ناجا را بر عهده داشت، به دلیل تهمت و افترای دزدی به غلامحسین کرباسچی، شهردار تهران به حبس محکوم گردید اما بعدها با توجه به اثبات دزدی و اختلاس کرباسچی تبرئه گردید.
- در ۹ مهر ۱۳۹۸ یعنی در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی، حسین فریدون برادر رئیس جمهور به اتهام اخذ رشوه به ۵ سال حبس قطعی و رد مال به مبلغ ۳۱ میلیارد تومان محکوم شد. ۳
- پرویز کاظمی که عمر وزارتش در دولت اول احمدی نژاد به یک سال نرسید و از کابینه کنار گذاشته شد به جرم مشارکت در ۴۱ فقره خیانت در امانت، به ۲۰ سال زندان محکوم شد. ۴
- محمدرضا رحیمی معاون اول احمدی نژاد به تحمل ۵ سال و ۹۱ روز حبس محکوم شد. سرپرست اجرای احکام دادسرای کارکنان دولت ابتدا او را جهت اجرای حکم احضار نمود و روز بعد با استنکاف نامبرده از معرفی خود، وی دستور اجرای حکم حبس را از طریق نیروی انتظامی صادر کرد. بر این اساس مأموران پلیس در تاریخ ۲۶ بهمن ۹۳ با حضور در محل سکونت محکوم علیه وی را فراخوانده و پس از تفهیم موضوع اجرای حکم نام برده جهت تحمل حبس به زندان اوین تحویل دادند. ۵
- حميد بقایی سرپرست نهاد ریاست جمهوری و معاون اجرایی دولت دهم به ۱۵ سال حبس محکوم شد.۶
- اسفندیار رحیم مشایی، رئیس دفتر احمدی نژاد ۶ سال و ۶ ماه حبس محکوم شد. ۷
- عیسی شریفی از فرماندهان نیروی هوایی سپاه و معاون شهردار تهران از سال ۸۶ تا ۹۶ که دو بار سابقه سرپرستی شهرداری تهران را نیز داشته به جرم مشارکت در کلاهبرداری باندی، مشارکت در پولشویی و برداشت و تصاحب غیرقانونی وجوه به ۲۰ سال حبس تعزیری جزای نقدی و استرداد وجوه تحصیلی محکوم گردید. ۸
- یکی از مشهورترین پروندههای مفاسد اقتصادی که به اعدام متهم ردیف اول منجر شد، پرونده اختلاس ۱۲۳ میلیاردی مربوط به فاضل خداداد بود. فاضل خداداد در روز ۹ بهمن ۱۳۷۳ بازداشت و پس از قطعیت یافتن حکم در آذرماه سال ۱۳۷۴ اعدام شد. ۹
- در سال ۱۳۷۶ کرباسچی (شهردار وقت تهران) همراه با عده ای از معاونان و شهرداران مناطق تهران توسط حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی دستگیر و بازجویی شدند، پس از محاکمه به رد مال، شلاق و حبس محکوم شدند.
- شهرام جزایری مشاور برخی از نمایندگان مجلس در ۲۲ آبان سال ۱۳۸۰ به اتهام فساد مالی و رشوه دستگیر و به ۱۳ سال حبس محکوم شد، در سال ۹۴ آزاد می شود. در سال ۹۷ هنگام خروج غیر قانونی از کشور در کانتینر عدس بازداشت و مجدداً به هفت سال زندان محکوم میگردد.
- بابک زنجانی و دو متهم دیگر پرونده مربوط به آنها به نامهای شمس و هروی، ۲۶ بار در جلسات دادگاه حاضر شدند تا بالاخره در اسفند سال ۹۴، هر سه آنها به عنوان «مفسد فی الارض» محکوم به اعدام شدند. پرونده آنها به دیوان عالی کشور رفت که در آنجا حکم زنجانی تأیید و حکم دو متهم دیگر نقض شد. سخنگوی قوه قضاییه درباره علت عدم اجرای حکم او توضیح داده است که برای اجرای حکم ابتدا باید اموال به بیت المال برگردد، سپس حکم اجرا شود. بخش قابل توجهی از اموال بابک زنجانی در داخل و خارج شناسایی شده است. بخشی از اموال او ثبت شد برخی در اختیار وزارت صمت و … قرار گرفت. عدم اعدام و حضور زنجانی ضرورت دارد و اگر در قید حیات نباشد ممکن است در فرایند حقوقی مشکلاتی ایجاد شود.
- حسن میرکاظمی ملقب به حسن رعیت به ۳۵ سال زندان محکوم شد.
- شاید معروف ترین فساد مالی در دوره ۴۰ سال اخیر را بتوان به فساد مالی گسترده معروف به پرونده اختلاس ۳ هزار میلیاردی اطلاق کرد. در این پرونده بزرگ فساد اقتصادی، ۶۷ متهم که شامل مدیران بانکی و مسئولان مرتبط با شرکت امیر منصور آریا بودند به دادگاه احضار شدند ، مه آفرید خسروی یا همان امیرمنصور آریا با توجه به رأی دادگاه در سوم خرداد ۱۳۹۳ به بالای چوبه دار رفت. محمود رضا خاوری، مدیر عامل وقت بانک ملی و از متهمان دیگر این پرونده هم توسط دادگاه به اتهام اخلال در نظام اقتصادی به ۲۰ سال حبس و بابت دریافت رشوه به ۱۰ سال محکوم شده که این حکم با توجه به فرار خاوری به کانادا اجرا نشده است. چند نفر به انفصال از خدمت و شلاق و زندان محکوم شدند. زمانی که متهم ردیف اول این پرونده دستگیر شد ۲ هزار ۸۵۰ میلیارد بدهی وجود داشت که عیناً به بیت المال برگشت و از شخص متهم ردیف اول ۶۴۳ میلیارد جزای نقدی نیز گرفته شد.
- ۲۴ شهریور ۱۳۹۹ اکبر طبری، مدیر کل سابق امور مالی و معاون اجرایی سابق قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران به ترتیب در دوران ریاست آیت الله هاشمی شاهرودی و صادق لاریجانی بر قوه قضائیه به اتهام «سردستگی» شبکه رشوه گیری و اخذ رشوههای متعدد به ۳۱ سال حبس تعزیری محکوم شد. طبری به اتهام پولشویی به ۱۲ و نیم سال حبس تعزیری محکوم شد. او همچنین به «انفصال دائم از خدمات دولتی»، «ضبط اموال ناشی از گرفتن رشوه» و پرداخت جزای نقدی ۱۲۰ میلیارد تومانی محکوم شد.
- سال ۹۳ حکم دادگاه بدوی از سوی شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب در خصوص پرونده مهدی هاشمی رفسنجانی با عناوین اتهامی امنیتی و اقتصادی صادر شد و بر اساس آن، مهدی هاشمی به حبس، جزای نقدی، رد مال و انفصال از خدمات دولتی محکوم شد. با اعتراض متهم به رأی صادره، پرونده به دادگاه تجدیدنظر ارسال و در نهایت دادگاه تجدید نظر حکم دادگاه بدوی را تأیید کرد و وی مرداد ۹۴ برای اجرای حکم حبس ۱۰ ساله راهی اوین شد.
- در حوزه بازار خودرو نیز تا کنون بازداشتها و محکومیت‌های زیادی انجام شده است . از آن جمله میتوان به این موارد اشاره نمود: وحید بهزادی به اعدام محکوم شد. مهدی جمالی مدیر عامل سابق سایپا به جرم مشارکت در اخلال در نظام توزیعی به هفت سال حبس، رضا تقی زاده ماکویی فرزند عباس، معاون سابق بازاریابی سایپا به ۱۵ سال حبس، محمد عزیزی نماینده مجلس شورای اسلامی به جرم معاونت در اخلال در نظام توزیع خودرو به ۶۱ ماه حبس تعزیری، فریدون احمدی نماینده مجلس شورای اسلامی به جرم معاونت در اخلال در نظام توزیعی به ۶۱ ماه حبس تعزیری و حسین هشترودی رئیس سابق حراست کل سایپا به جرم معاونت در اخلال در نظام توزیعی به ۶۱ ماه حبس تعزیری محکوم شدند.
- قاسم مکارم شیرازی از منسوبین برادر آیت الله مکارم شیرازی که مشاور وزارت راه در دولت سیزدهم بود به اتهام اخذ رشوه بازداشت شد.
- سید احمد هاشمی شاهرودی برادرزاده آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی رئیس اسبق قوه قضائیه به اتهام مشارکت در اخلال نظام اقتصادی به ۱۰ سال حبس و رد مال محکوم شد.
- محمد امامی به جرم اخلال کلان در نظام اقتصادی به ۲۰ سال حبس رد مال و انفصال از خدمات دولتی محکوم شد. ۱۰
- شهاب الدین غندالی، مدیر عامل صندوق ذخیره فرهنگیان به اتهام معاونت در اخلال در نظام اقتصادی به ۱۲.۵ سال حبس محکوم شد.
- علی اصغر پیوندی، از نزدیکان حسن روحانی و رئیس اسبق جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران به بیش از ۱۲ سال حبس محکوم گردید. ۱۱
- در سال ۱۳۹۹ آقای پور حسینی رئیس اسبق سازمان خصوصی سازی به جرم اخلال در نظام اقتصادی و تولیدی کشور به طور عمده از طریق عدم رعایت تشریفات قانونی در واگذاری شرکتهای دولتی به بخش خصوصی به ۱۵ سال حبس محکوم شد.
- سید محمدهادی رضوی، داماد محمد شریعتمداری وزیر دولت حسن روحانی به جرم اخلال عمده در نظام اقتصادی به ۲۰ سال حبس، رد مال و ۷۴ ضربه شلاق و محرومیت از خدمات دولتی محکوم شد. ۱۲
- شبنم نعمت زاده دختر وزیر صمت دولت حسن روحانی به جرم مشارکت در اخلال عمده و کلان در نظام اقتصادی کشور از طریق اخلال در نظام توزیع مایحتاج عمومی به تحمل ۲۰ سال حبس تعزیری به علاوه ۷۴ ضربه شلاق تعزیری و محرومیت دائم از هرگونه خدمات دولتی محکوم شد.
- روز شنبه مورخ ۱۳۹۷/۱۰/۱ حکم حمیدرضا باقری درمنی معروف به سلطان قیر که به جرم افساد فی الارض از طریق تشکیل شبکه کلاهبرداری به اعدام محکوم گردیده بود، به اجرا گذاشته و اعدام شد.
- سحرگاه ۲۳ آبان ۱۳۹۷ وحید مظلومین معروف به سلطان سکه که به جرم افساد فی الارض و اخلال در نظام اقتصادی و ارزی و پولی کشور با انجام معاملات غیرقانونی و غیر مجاز و قاچاق عمده و کلان ارز و سکه به اعدام محکوم گردیده بود، به اجرا گذاشته شد.
- فرزندان حجت الاسلام محمد مصدق، معاون اول قوه قضاییه به اتهام مشارکت در فساد اقتصادی در مهرماه ۱۴۰۲ دستگیر شدند. ۱۳
- https://www.entekhab.ir/fa/news/487538
- http://fna.ir/f2febf
- http://fna.ir/dciqpq
- https://www.irna.ir/news/83290356
- https://fararu.com/fa/news/221060
- https://www.irna.ir/news/82861695
- https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/06/21/1827046
- https://www.isna.ir/news/99122720901
- https://www.entekhab.ir/fa/news/423932
- mshrgh.ir/1367302
- https://www.mashreghnews.ir/news/1132957
- http://fna.ir/dbd5y2
- imna.ir/x7Tjk
