مهم ترین مشکلات تخصیص یارانه با ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی چه بود؟
- پرداخت یارانه مردم مستضعف به پولدارها
وقتی یارانه به کالا تعلق میگیرد آن فردی که پول دارتر است نسبت به مستضعفین بیشتر میتواند خرید کند و از این یارانه استفاده کند.
- ایجاد بستر رانت و فساد
متأسفانه به دلیل نظارت ضعیف در سالهای اخیر برخی از شرکت ها و افراد، بی دلیل، ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت کرده و با آن واردات بی رویه غیر اساسی انجام داده اند و یا ارز دولتی گرفته و در بازار به ارز آزاد تبدیل کردند و یا به قاچاق کالا روی آوردند، حجم پرونده های فساد و گزارش انحراف رانتها بیش از ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار میلیارد تومان گزارش شده است.
در این زمینه بیش از ۱۲۴۸ پرونده تشکیل شده که بیش از ۵۵۵ نفر در ارتباط با این پرونده ها دستگیر شده اند و ارزش مالی این پرونده ها نیز بیش از ۱۰ میلیارد دلار اعلام شده است.
- تمایل به قاچاق و واردات به جای تولید
در واقع با این نوع قیمت گذاری ارزی دولت در حال پرداخت یارانه به کالاهای وارداتی است و این موضوع باعث میشود کالاهای وارداتی در مقایسه با کالاهای مشابه تولید داخل ارزان تر تمام شود و نه تنها تولید آن برای تولید کننده صرفه ای ندارد بلکه تمایل مصرف کننده به سمت آن نیز بیشتر میشود.
۴. کسری بودجه و افزایش تورم دولت به دلیل کمبود منابع برای تأمین ارز ۴۲۰۰ تومانی مجبور به استقراض و استفاده از ذخایر ارزی شد، که باعث کسری بودجه و تورم گردید.
- تحریم پذیر بودن واردات
اگر کسی خودش ابتکاری داشته باشد تا تحریم ها را دور بزند، چون ارز وارداتی اش با نرخ ۴۲۰۰ تومان نیست و با نرخ بازار آزاد باید واردات کند، قدرت رقابت ندارد و کاملاً وارداتمان زیر نظر سایر کشورها مانند آمریکا خواهد بود.
۶. افزایش قیمت کالاهای اساسی با وجود تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی حدود ۲۴۰ تا ۲۵۰ درصد به طور متوسط افزایش قیمت کالاهای اساسی از فروردین ۹۷ تا شهریور ۱۴۰۰ داشته ایم در حالی که شاخص قیمت در این مدت کمتر از ۲۰۰ درصد رشد داشته است؛ حتی کالاهایی که ارز ۴۲۰۰ تومانی پرداخت شده بیش از تورم افزایش پیدا کرده است.
نکته بسیار مهم
از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۵ ، در دنیا ۳۹۰ بار ارز ترجیحی حذف شد. تمام کشورها و تمام دولتها مجبور شدند ارز ترجیحی و ارز ۲ نرخی را حذف کنند یا تورم وحشتناک یعنی ابر تورم اتفاق افتاد یا شورش مردمی اتفاق افتاد یا بدهی خارجی به بالاترین حد رسید. این دولت جزء معدود کشورهای دنیا و معدود دولتهای دنیا است که اجازه نداد این کشور به ابرتورم برسد، اجازه نداد مجبور شویم بدهی خارجی به بار بیاوریم زودتر از آبرویش مایه گذاشت ارز ۲ نرخی را برداشت. این خدمت این دولت بود حالا ممکن است پیرامون چگونگی اش انتقادی وجود داشته باشد. این که آیا لازم بود این شوک ایجاد شود یا امکان داشت این اتفاق بدون شوک بیفتد بحث مجزایی است؛ اما به اصل لازم بودن این کار دقت کنیم.
