حدود ۲ سال از استقرار دولت سیزدهم میگذرد. قیمت خرید تضمینی گندم در این دو سال حدود ۲۰۰ درصد افزایش یافته و در سال ۱۴۰۲ با خرید بیش از ۱۰.۳ میلیون تن گندم از کشاورزان کشور در موضوع تأمین گندم مورد نیازتان کشور بعد از مدت ها خود کفا شد. از طرف دیگر در دو سال گذشته «قیمت» گندم و آرد یارانه ای مورد نیاز خبازان بدون هیچ گونه تغییری باقی مانده است و در نتیجه حجم بارانه پرداختی دولت به گندم مورد نیاز در تولید نان یارانه نان که از تفاوت قیمت خرید تضمینی گندم از کشاورزان و قیمت فروش کندم یارانه ای به کارخانه های آرد حاصل می شود حدود ۲۰۰ درصد افزایش یافته است.
با توجه به حجم سنگین یارانه این بخش دولت سیزدهم جهت جلوگیری از انحرافات یارانه ای این بخش میتوانست مانند سایر کالاهای اساسی و تجربه ناموفق دولت دهم در موضوع نان یارانه نان را به صورت نقدی به مردم بپردازد و با ۱۰ آزادسازی قیمت نان اجازه دهد تا نان به صورت ناگهانی به قیمت تمام شده (۵ تا ۶ برابر قیمت فعلی به مردم عرضه شود و انتظارات تورمی جدید در کشور تزریق شود. این یک راهکار ساده اما غیر متعهدانه بود.
اما به دلیل جایگاه متمایز و جایگرین ناپذیر نان در سفره مردم دولت سیزدهم برای کاهش انحرافات مصارف آرد یارانه ای مسیر هوشمند سازی را در پیش گرفت تا آزادسازی ناگهانی قیمت نان یا سهمیه بندی نان یارانه ای از سید سیاستهای دولت کنار گذاشته شود. به این ترتیب دولت با یک نگاه مسئولانه اجازه نداد تا سهم هزینه نان در سید معیشت خانوار افزایش شدید و شوک آور داشته باشد.
زمانی که در یک اقتصاد نورم وجود دارد و در نتیجه سالیانه درآمد و هزینه خانوار رشد میکند. تحلیل مبتنی بر افزایش قیمت اسمی، یک تحلیل گمراه کننده است و صرفاً باید از زاویه قیمتهای نسبی و تغییرات قدرت خرید خانوار تحلیلهای خرد و کلان ارائه شود. در واقع باید دید که نرخ رشد درآمد در افشار مختلف جامعه و نرخ رشد هزینه ها در کالا و خدمات مختلف چه مقدار با هم تفاوت دارند و در نتیجه قدرت خرید خانوار برای تأمین افلام مختلف چه تغییری کرده است. در دو سال دولت سیزدهم حداقل دستمزد در کشور حدود ۱۰۰ درصد رشد داشته و مقایسه این موضوع با تغییرات هزینه پرداختی از جیب مردم برای خرید نان در کارت خوان های هوشمند نشان می دهد که سهم هزینه نان در سید هزینه معیشت خانوار به طور متوسط در دو سال گذشته ۳۵ تا ۴۰ درصد کاهش داشته است. در انتهای دولت دوازدهم قیمت متوسط یک کیلوگرم نان یارانه ای معادل ۸۰ درصد قیمت یک کیلوگرم گندم نرخ وقت خرید تضمینی) بود و امروز با گذشت دو سال از دولت سیزدهم متوسط قیمت یک کیلوگرم نان یارانه ای در کشور کمتر از ۳۰ درصد قیمت یک کیلوگرم گندم (نرخ خرید تضمینی است که حاکی از کاهش قیمت نسبی قیمت نان و در نتیجه کاهش سهم هزینه نان در سبد معیشت مردم است.
یکی از رویکردهای دولت سیزدهم برای جبران افزایش هزینه نانوایان و جلوگیری از تحمیل هزینه به معیشت خانوار پرداخت کمک هزینه ۴۰ درصدی متناسب با عملکرد نانوایان بر پایه کارت خوانهای هوشمند در پایان هر شب است که از ابتدای طرح هوشمند سازی (اردیبهشت (۱۴۰) آغاز شده و بدون وقفه ادامه دارد. البته با وجود متناسب سازی نرخ نان در برخی استانها با تدبیر مدیران استانی قیمت تان نسبت به گندم (قیمت نسبی) و سهم نان در سید معیشت خانوار در دو سال گذشته افت قابل توجهی را تجربه کرده است که در طول ده سال گذشته کم نظیر است.
