آیت الله العظمی خمینی، در پایان سال تحصیلی حوزه علمیه قم، در پایان درسشان با بررسی اوضاع سال ۴۱ ـ ۴۲ و افشاگری بر ضد رژیم شاه، شخص شاه را مورد عتاب قرار داد. ایشان در پایان فرمود: «من هنوز از فیضیه، پس از یورش ۲۵ شوال دیدن نکرده ام.» سپس برای خواندن فاتحه به آنجا می رود و طلاب به همراه ایشان با راهپیمایی باشکوهی به طرف فیضیه حرکت می کنند.
آیت الله العظمی خمینی که همراه روحانیون و فضلای قم برای قرائت فاتحه در مدرسه فیضیه حضور یافتند، با حضور در مدرسه و در جمع طلاب و فضلا، با گوش سپردن به روضه خوانی شیخ حسین کبیر تهرانی، بر شهدای ۲۵ شوال مدرسه فیضیه گریستند.
اسدالله علم گفت: «این مخالفت های جزئی که از طرف بعضی دسته ها اظهار می شود، آنقدر مضحک است که مثلاً یک نفر «گردنه بگیر» یا یک نفر که قاعدتاً باید «هادی» مردم باشد، به هم نزدیک می شوند و برخلاف پیشرفت مردم کار می کنند».
هم زمان با شروع نهضت روحانیت به رهبری آیت الله العظمی خمینی، گروهی از مردم مؤمن تهران موسوم به «جمعیت های مؤتلفه اسلامی»، کار جدید تشکیلاتی خود را آغاز کردند. این گروه از عوامل مؤثر در پخش اعلامیه های حضرت آیت الله العظمی خمینی و انجام کارهای اجرایی نهضت بودند.
۱۳۴۲/۳/۳
جولیوس هلمز، سفیر امریکا در تهران گفت: «برنامه شش ماده ای شاه را اکثریت قاطع مردم ایران تصویب کردند»
۱۳۴۲/۳/۴
رژیم ادعا کرد: عمال جمال عبدالناصر، رئیس جمهور مصر، در میان علمای شیعه تحریک می کنند.
۱۳۴۲/۳/۵
به طور رسمی اعلام شد در ۲۵ آبان، برژنف به ایران می آید.
دکتر جهانشاه صالح، رئیس دانشگاه تهران گفت: «دانشگاه را از سیاست و جنجال دور نگه می دارم»
۱۳۴۲/۳/۷
مجله نه میلیون تیراژی لایف، چاپ امریکا، مقاله ای در دوازده صفحه به قلم شاه درباره اصلاحات چاپ کرد.
۱۳۴۲/۳/۹
پس از حمله مزدوران شاه به مدرسه فیضیه در دوم فروردین بخش هایی از این مدرسه ویران شد. رژیم تصمیم به ترمیم این خرابی گرفت که آیت الله العظمی خمینی با این کار مخالفت کرد.
مراجع تقلید، برای کمک به تعمیر ساختمان مدرسه فیضیه که پس از حمله دوم فروردین ویران شده بود، شماره حسابی در بانک صادرات اعلام کردند. با اعلام این خبر، مردم برای واریز پول در مقابل بانک ها صف بستند. در حقیقت، این کار نوعی اعلام پشتیبانی از نهضت و رفراندوم عملی به شمار می آمد.
۱۳۴۲/۳/۱۰
آیت الله العظمی خمینی، در نامه ای با سپاس از حجت الاسلام فلسفی و سخنرانی های وی، از او خواست مردم را برای واریز کردن کمک های نقدی، برای تعمیر مدرسه فیضیه در شعب بانک صادرات آگاه کنند.
مشهد: مردم اعلامیه آیت الله العظمی خمینی را در مسجد گوهرشاد خواندند. مداخله مأموران شاه برای پاره کردن این اعلامیه، به حمله آقای محمد حسنی به مأموران انجامید که در نتیجه، پاسبانی به نام غلامعلی شباهنگ کشته و عده ای از مأموران بر اثر ضربه های کارد وی، مجروح شدند.
۱۳۴۲/۳/۱۱
بنابر اعلام قبلی، مردم قم با خبر شدند آیت الله العظمی خمینی، عصر روز عاشورا در مدرسه فیضیه سخنرانی خواهد کرد.
۱۳۴۲/۳/۱۲
بنا به خواهش برخی بازاریان تهران، بانک صادرات در روزهای تاسوعا و عاشورا با وجود تعطیلی، شعبه هایی را به منظور واریز پول برای کمک به تعمیر مدرسه فیضیه اختصاص داد.
۱۳۴۲/۳/۱۳
صبح، دسته های عزادار به مناسبت عاشورای حسینی با دادن شعارهایی مبنی بر مخالفت با انقلاب سفید و رژیم شاه، به خیابان ها آمدند. شهربانی کل در اعلامیه خود با تهدید مردم مسلمان و عزادار، نسبت به برپایی تظاهرات هشدار داد و کسانی را که دست به تظاهرات زدند، مخالف اصلاحات کشور معرفی کرد.
رژیم کوشید از راه های گوناگون، مانع سخنرانی آیت الله العظمی خمینی در روز عاشورا شود، ولی ایشان در پاسخ به همه واسطه ها و تهدیدها فرمود: «گفته ایم صحبت می کنیم، باید به فیضیه برویم و صحبت کنیم».
آیت الله العظمی خمینی ره) در عصر عاشورا، در مدرسه فیضیه حضور یافت و در میان انبوه مردم به پا خاسته، نطق تاریخی خود را ایراد کرد و شکوه دروغین شاه را درهم شکست.
رژیم که نتوانسته بود از سخنرانی آیت الله العظمی خمینی در عصر عاشورا جلوگیری کند، درصدد برآمد در برنامه سخنرانی اختلال ایجاد کند، از جمله هنگام شروع سخنرانی برق را قطع کرد، ولی متصدیان بلندگو، باطری های اتومبیل را برای چنین لحظه ای آماده کرده بودند. ازاین رو، خللی در سخنرانی ایجاد نشد.
توطئه رژیم برای تحریک اوباش و جوانان لاابالی تهران برای سرکوب مراسم روز عاشورا، با جوانمردی مرحوم طیب حاج رضایی خنثی شد.
دسته های سینه زنی با حرکت به طرف مسجد حاج ابوالفتح، در خیابان مولوی تهران و با هدایت هیئت های مؤتلفه اسلامی، با خنثی کردن توطئه رژیم در سوء استفاده از اوباش، به طرف کاخ شاه تظاهرات کردند.
شهرهای گوناگون کشور، هم زمان با قم و تهران، مراسم عاشورای حسینی را با ویژگی خاصی که در سال های گذشته سابقه نداشت، برپا کردند.
۱۳۴۲/۳/۱۴
از آغاز ماه محرم، شهر قم از شور و هیجان خاصی برخوردار بود. آنچه در این ماه هیجان بیشتری ایجاد می کرد، حضور آیت الله العظمی خمینی در مجلس عزاداری مردم در محله های گوناگون بود. مردم عزادار با قربانی، از مراجع تقلید خویش استقبال می کردند.
۱۳۴۲/۳/۱۵
آیت الله خمینی و چند تن از علما، به دست رژیم دستگیر شدند. رژیم با استفاده از تاریکی شب و خواب بودن مردم، در حقیقت، ایشان را ربود. از جمله علمای دستگیر شده، آیات عظام: بهاءالدینی محلاتی، از شیراز و قمی از مشهد بودند.
با وجود تلاش رژیم در پیشگیری از انعکاس گسترده خبر دستگیری آیت الله خمینی، به زودی موج این خبر سراسر کشور را فرا گرفت.
در حمایت از نهضت و اعتراض به دستگیری حضرت آیت الله خمینی، در سراسر کشور به ویژه شهرهای قم، تهران، مشهد، شیراز، قزوین، کاشان و ورامین، تظاهرات خونینی برپا شد.
رسانه های رژیم کوشیدند با دروغ پراکنی، چهره حماسه ۱۵ خرداد را خراب کنند.
در میان مردم قم که از ساعت های اولیه صبح با شنیدن خبر دستگیری آیت الله العظمی خمینی در صحن حرم حضرت معصومه س) تجمع کرده بودند، حجت الاسلام حاج سید مصطفی خمینی سخنرانی کرد. سپس حجت الاسلام سیدمحمد ورامینی توصیه های آیت الله العظمی خمینی را برای مردم بازگو کرد که تظاهرات مردم قم نیز به خاک و خون کشیده شد.
با شنیدن خبر دستگیری آیت الله خمینی، بازاریان قم دست به اعتصاب عمومی زدند که به مدت یک هفته به طول انجامید. در دیگر شهرها نیز کسبه دست به اعتصاب زدند.
دیوار صوتی شهر قم برای ایجاد ارعاب هرچه بیشتر مردم، توسط هواپیماهای رژیم شکسته شد.
مردم ورامین در حمایت از رهبر و پیشوای خود، آیت الله خمینی، دست به تظاهرات زدند، این تظاهرات به شهادت جمعی از مردم انجامید. عده زیادی از شهدا، کارگران مهاجری بودند که برای کمک به کشاورزان ورامینی و امرار معاش، به منطقه آمده بودند.
در پی انتشار خبر دستگیری آیت الله خمینی و اهانت یکی از افراد فرقه ضاله بهائیت به ایشان در آران کاشان، مردم این شهر دست به تظاهرات زدند و به خانه این فرد حمله کردند.
بنا به گفته داریوش همایون و با استناد به مذاکره های هیئت دولت، رژیم شاه تا پیش از اوج گیری تظاهرات مردم در پانزده خرداد، قصد سرکوب نداشته است، ولی پس از بالا گرفتن تظاهرات، با تصمیم فوری اسدالله علم، زمان سرکوب و کشتار مردم صادر شد.
بنا به گفته دکتر غلامحسین صدیقی، رژیم شاه که از رهبری روحانیت در مبارزه علیه خود نگران بود، درصدد برآمد با سران جبهه ملی و نهضت آزادی که در زندان بودند، سازش و رهبری روحانیت را به رهبری ملیون تبدیل کند، ولی موفق به این کار نشد.
آیت الله مرعشی نجفی در اعلامیه خود به مناسبت دستگیری آیت الله خمینی، نوشت: «مادامی که ایشان آیت الله العظمی خمینی) را صحیح و سالم به دست ما ندهند، دست از اقدام برنمی داریم».
علی امینی، با صدور اعلامیه ای به پشتیبانی از آیت الله العظمی خمینی برخاست. بنا به گفته خود او، انگیزه چنین کاری، ایجاد انحراف و راهزنی در رهبری بود. وی با این طمع که رهبری نهضت را از دست روحانیت بگیرد و به سوی امثال خودش سوق دهد، به میدان آمد.
قیام پانزده خرداد، موضوع بحث هیئت دولت در جلسه ای فوق العاده شد.
نخست وزیر: «انقلاب عظیم ملت با هیچ تحریکی متوقف نمی شود».
۱۳۴۲/۳/۱۶
در پی دستگیری آیت الله العظمی خمینی و چند تن از مراجع و روحانیون شهرها، آیت الله سیداحمد خوانساری و آیت الله گلپایگانی اعلامیه های جداگانه منتشر کردند.
قیام مردم در رسانه های خبری، بازتاب های گوناگونی داشت.
تاس گزارش داد: «بی شک، اصلاحات ایران با فشار عده ای آشوبگر متوقف نمی شود».
آسوشیتد پرس: تظاهرات دیروز تهران، شدیدترین تظاهرات ضد دولتی در ده سال اخیر بوده است.
