نرخ فرزندآوری در ایران۲۰ پله از آمریکا پایین‌تر است و اسرائیل هم دو برابر نرخ فرزندآوری ایران را در اختیار دارد. هم‌چنین نرخ باروری در ایران پایین‌ترین مقدار در میان کشورهای مسلمان است. به گزارش خبرگزاری حوزه، خانم سمیه عرب‌خراسانی در نشست عمومی دفتر مطالعات و تحقیقات زنان که با موضوع رشد جمعیت در ایران برگزار شد، با اعلام این آمار و با بیان این‌که سیاست‌های تشویقی بدون فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم فایده‌ای ندارد، اظهار داشت: مسئله جمعیت برخلاف نظر برخی، مسئله‌ای موقتی نیست که بدون دخالت‌های مدیریتی قابل رفع باشد، بلکه نیازمند برنامه‌ریزی است و به گفته کارشناسان، مسئله افزایش جمعیت نیازمند تأمین ساختارهای بنیادین و حرکت‌های عمیق فرهنگی است.
خانم عرب خراسانی با اشاره به روند نزولی رشد جمعیت در ایران، اظهار داشت: برپایه پیش‌بینی‌های جمعیت‌شناسان و سناریوی ارائه شده در سال ۲۰۱۱ توسط سازمان ملل، با روند رشد فعلی جمعیت، در سال ۱۴۶۰ با نرخ ۵/۱ فرزندآوری، جمعیت ایران به ۴۶ میلیون می‌رسد که ۵۳ درصد آن سالمند خواهد بود و در سال ۱۴۸۰ با نرح ۵/۱ فرزندآوری، جمعیت کشورمان به ۳۱ میلیون می‌رسد که ۴۷ درصد آن سالمند خواهد بود. عضو هیئت علمی دفتر مطالعات و تحقیقات زنان با اشاره به روند کنونی نرخ فرزندآوری در ایران که بین ۶/۱ تا ۸/۱ است، گفت: این رقم باید به ۱/۲ برسد، به این معنا که اگر به ازای والدین، دو فرزند وجود داشته باشد که بعد از آن‌ها جایگزین آن‌ها شوند، این رقم جایگزینی طبیعی است، یک‌دهم باقیمانده هم برای موارد مرگ و میر فرزندان است.
وی اضافه کرد: به این ترتیب هر خانواده ایرانی باید ۲ فرزند داشته باشد تا روند رشد جمعیت ثابت شده و رشد منفی ایجاد نشود؛ در حالی که این رقم در مورد وضعیت کنونی خانواده ایرانی یک فرزند است! این کارشناس عرصه مطالعات زن و خانواده، با توصیف این‌که ایران در وضعیتی موسوم به پنجره جمعیتی قرار دارد، افزود: این وضعیت به این معناست که بیش‌از نیمی از جمعیت بین سنین ۱۵ تا ۶۴ قرار دارد؛ ایجاد موقعیت کاری و استفاده از نیروی این جمعیت نکته مثبت آن به شمار می‌آید؛ اما بدون جایگزینی نیروی جوانی که قادر به نگهداری و مدیریت آنان باشد، سبب فراگیر شدن خانه‌های سالمندی، جمعیت غیر‌مولد، بیماری‌ها، هزینه‌های نگهداری بدون بازگشت و مسئله امنیتی و دفاعی خواهد شد.
وی گفت: این‌ها همه در حالی است که مطابق گزارش سازمان نظارت راهبردی، ایران گنجایش تأمین ۸۳ میلیون نفر و طبق بررسی سازمان جمعیت‌شناسی، ایران ظرفیت گنجایش ۲۰۰ میلیون نفر را دارد؛ البته با وجود روند فعلی در سال ۱۴۲۰ این جمعیت با رشد منفی و سالخوردگی، به ۳۹ میلیون خواهد رسید. خانم عرب‌خراسانی، عوامل کاهش رشد جمعیت را به ترتیب افزایش تحصیل زنان، بالا رفتن سن ازدواج، تجرد قطعی زنان، اهمیت دادن به کیفیت آموزش فرزندان، گذران بیشتر اوقات فراغت، سیاست‌های تنبیهی دولت (در مورد فرزند چهارم)، ترویج سیاست‌های کنترل جمعیت، هم‌گرایی عمومی در برنامه کاهش جمعیت (شهری و روستایی)، اقبال زنان به برنامه‌های کنترل جمعیت، رایگان بودن اعمال جراحی کنترل بارداری، آموزش‌های اجباری تنظیم خانواده در دانشگاه‌ها و زوجین قبل از ازدواج، تحولات هویتی زنان، زندگی مدرن و فردگرایی، کاهش تمایل مردان به ازدواج و مسئولیت‌های خانگی، افزایش فاصله فرزندآوری، بالابودن هزینه درمان ناباروری، تغییر نگرش‌ها در فرزندآوری در دنیای نامطمئن و خطرناک امروزی، شهرنشینی، تغییر کارکرد خانواده، کاهش صله رحم، دخالت دولت، ناسازگاری زوجین و افزایش طلاق و بیکاری برشمرد. بر اساس اعلام روابط عمومی حوزه‌های علمیه خواهران، وی با اشاره به این که بسیاری عامل اقتصادی و فقر و کمبود منابع به‌ویژه منابع غذایی را از مهم‌ترین عوامل کاهش رشد جمعیت می‌دانند، اظهار داشت: تحقیقات نشان داده است که عامل اقتصادی دلیل کاهش‌دهنده جمعیت نیست، بلکه برعکس این توسعه‌یافتگی و بهبود شرایط اقتصادی است که باعث کاهش جمعیت شده است.
