بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلّیَ اللهُ عَلَى خَیرِ خَلْقِهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِین‏

بیان احکام
اگر مسافری در شهری مثل مشهد قصد ده روز کند باید نماز را کامل بخواند.البته قصد ده روز به شرطی صحیح است که بداند ده روز کامل می ماند که ده روز کامل یعنی حداقل ۲۴۰ ساعت بتواند در مشهد بماند و اگر شب آمده حداقل تا غروب روز دهم بماند.

شعر
بازآ بازآ هر آنچه هستی بازآ
گر کافر و گبر و بت پرستی بازآ
این درگه ما درگه نومیدی نیست
صد بار اگر توبه شکستی بازآ
ای واقف اسرار ضمیر همه کس
در حالت عجز، دستگیر همه کس
یارب تو مرا توبه ده و عذر پذیر
ای توبه ده و عذرپذیر همه کس
جز وصل تو دل به هرچه بستم، توبه
بی یاد تو هرجا که نشستم، توبه
در حضرت تو، توبه شکستم صدبار
زین توبه که صد بار شکستم، توبه

بیان فضیلت ماه رجب
امام صادق(ع) می‏فرماید‏:
«إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ نَادَى مُنَادٍ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ‏ أَيْنَ‏ الرَّجَبِيُّونَ‏ فَيَقُومُ اُنَاسٌ يُضِي‏ءُ وُجُوهُهُمْ لِأَهْلِ الْجَمْعِ، عَلَى رُءُوسِهِمْ تِيجَانُ الْمَلَك، مُكَلَّلَةً بِالدُّرِّ وَ الْيَاقُوتِ مَعَ كُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ أَلْفُ مَلَكٍ عَنْ يَمِينِهِ وَ أَلْفُ مَلَكٍ عَنْ يَسَارِهِ، يَقُولُونَ هَنِيئاً لَكَ كَرَامَةُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ يَا عَبْدَ اللَّهِ، فَيَأْتِي النِّدَاءُ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ عِبَادِي وَ إِمَائِي وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَأُكْرِمَنَّ مَثْوَاكُمْ وَ لَأُجْزِلَنَّ عَطَاكُمْ [عَطَايَاكُمْ‏] وَ لَأُوتِيَنَّكُمْ‏ مِنَ الْجَنَّةِ غُرَفاً تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِينَ‏ إِنَّكُمْ تَطَوَّعْتُمْ بِالصَّوْمِ لِي فِي شَهْرٍ عَظَّمْتُ حُرْمَتَهُ وَ أَوْجَبْتُ حَقَّهُ مَلَائِكَتِي أَدْخِلُوا عِبَادِي وَ إِمَائِي الْجَنَّةَ، ثُمَّ قَالَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ: هَذَا لِمَنْ صَامَ مِنْ رَجَبٍ شَيْئاً وَ لَوْ يَوْماً وَاحِداً فِي [مِنْ‏] أَوَّلِهِ أَوْ وَسَطِهِ أَوْ آخِرِه؛»
روز قیامت از درون عرش پروردگار، منادی ندا می‏دهد: کجایند رجبیّون؟ پس گروهی از مردم بپا می‏خیزند که صورت هایشان برای اجتماع کنندگان (اهل قیامت) نورافشانی می ‏کند و تاجهای فرشتگان بر سر آنهاست، در حالی که مزین به درّ و یاقوتند، با هر یک از آ نها هزار فرشته از راست و هزار فرشته از چپ همراه هستند که می‏گویند: گوارا باد کرامت و عنایت ویژة پروردگار بر تو ای بندة خدا! پس ندایی از جانب خداوند می‏رسد (که می‏فرماید): ای بندگان و کنیزان من! به عزت و جلالم قسم که قطعاً جایگاهتان را گرامی داشته و عطایای شما را وافر قرار خواهم داد و قصرهایی از بهشت به شما خواهم بخشید که نهرها از زیر آن جاری و همیشه در آنجا خواهید بود و (چه زیبا و) خوب است پاداش عمل کنندگان. شما بدون اجبار و تکلیف برای من روزه گرفتید، در ماهی که احترام آن را بزرگ شمردم و حق آن را لازم کردم. ای فرشتگانم! بندگان و کنیزهایم را داخل بهشت کنید. سپس امام صادق فرمودند: این برای کسی است که در ماه رجب روزه‏ای گرفته باشد، ولو یک روز؛ در اول یا وسط یا آخرش.»

ماه رجب در نزد عارفان و اهل سیر و سلوک از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
پیامبر(ص) فرمود: «رَجَبٌ شَهْرُ الِاسْتِغفَارِ لِأُمَّتِی أَکْثِرُوا فِیهِ الِاسْتِغفَارَ- فَإِنَّهُ غَفُورٌ‌ رَحِیمٌ» رجب، ماه استغفار امت من است. در این ماه بسیار استغفار کنید که خداوند غفور و رحیم است.
ازحضرت رسول اكرم (ص) روايت شده كه: هر كس در ماه رجب صد مرتبه بگويد:
«أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِى لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ»
و آن را به صدقه ختم فرمايد حق تعالى براى او به رحمت و مغفرت و كسى كه چهار صد مرتبه بگويد بنويسد براى او اجر صد شهيد عطا فرمايد.

حکایت
ایجاد انگیزه
شخصی در حضور امام علی علیه السلام «استغفرالله» کرد.
از آنجا که بسیار دیده شده افرادی، این جمله را به طور سطحی و بی آنکه از صمیم قلب ، قصد طلب بخشش داشته باشند و برای رسیدن به بخشودگی قدم های لازم را بردارد صرفا با زبان آوردن کلمه استعفار خیال میکند استغفار کرده است لذا امام علی علیه السلام به او فرمود:
«ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ، أَتَدْرِي مَا الاِسْتِغْفَارُ؟ الاِسْتِغْفَارُ دَرَجَةُ آلْعِلِّيِّينَ ، و هُو اسمٌ واقعٌ على سِتَّةِ مَعـانٍ : أوّلُها النـدمُ علـى ما مضى ، و الثّاني العَزْمُ على تَرْكِ العَوْدِ إلَيهِ أبَدا ، و الثّالثُ أنْ تُؤدّيَ إلى المَخْلوقينَ حُقوقَهُم ··· و الرّابعُ أنْ تَعْمِدَ إلى كُلِّ فَريضةٍ علَيكَ ضَيَّعْتَها فتُؤدّيَ حَقَّها ، و الخامسُ أنْ تَعْمِدَ إلى اللَّحمِ الَّذي نَبَتَ على السُّحتِ فتُذيبَهُ بالأحْزانِ حتّى تُلْصِقَ الجِلدَ بالعَظمِ و يَنْشَأ بَينَهُما لَحمٌ جديدٌ ، و السّادسُ أنْ تُذيقَ الجِسمَ ألَمَ الطّاعةِ كما أذَقتَهُ حَلاوةَ المَعصيةِ ، فعند ذلكَ تقولُ : أستَغْفِرُ اللّه»
مادرت به عزایت بنشیند آیا می دانی معنی «استغفار» چیست؟!» استغفار، مقام بلند مرتبگان است.
و آن را شش شرط است، نخست پشيمانى برگذشته. دوم، عزم بر ترك بازگشت به طور هميشه. سوم، اين كه حقوق مردم را ادا كنى تا با خداى عارى از هر گناهى ديدار نمايى. چهارم، هر واجبى را كه بر عهده تو بوده و انجامش نداده اى، به جاى آورى. پنجم، آنكه گوشتى را كه در گناه بر پيكرت روييده، در غمها و اندوهان آب كنى تا پوستت به استخوانت بچسبد و ميان پوست و استخوان گوشت تازه برويد. ششم، جسم خود را رنج طاعت بچشانى، همچنان، كه بر او حلاوت معصيت چشانده بودى. در اين هنگام بگوى: استغفر الله.

چنانچه در این حکایت که مشتمل بر آموزه ای زیبا از حضرت امیر(ع) است به مراحل و شرایط استغفار اشاره شده است در ادامه برخی دیگر از شیوه های طلب بخشودگی و پاک شدن از گناهان ذکر خواهد شد.

نماز
قرآن کریم در نشانه های پرهیزکاران می خوانیم: «الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَوهَ وَمِمّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ»؛ «(پرهیزکاران) کسانی هستند که به غیب ایمان داشته، و نماز به پا می دارند و از آنچه ما به آنان روزی کرده ایم انفاق می کنند»
وأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِّنَ اللَّيْلِ ۚ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ ۚ ذَٰلِكَ ذِكْرَىٰ لِلذَّاكِرِينَ»
در دو طرف روز، و اوایل شب، نماز را برپا دار; چرا که حسنات، سیّئات (و آثار آنها) را از بین مى برند; این تذکّرى است براى کسانى که اهل تذکّرند.

احسان و نیکوکاری
خداوند،در ترسیم حالت محتضر می فرماید: «وَأَنْفِقُوا مِنْ مَا رَزَقْنَاکمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یأْتِی أَحَدَکمُ الْمَوْتُ فَیقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنِی إِلَی أَجَلٍ قَرِیبٍ فَأَصَّدَّقَ وَأَکنْ مِنَ الصَّالِحِینَ وَلَنْ یؤَخِّرَ اللَّهُ نَفْسًا إِذَا جَاءَ أَجَلُهَا وَاللَّهُ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ» و از آنچه روزی شما کرده ایم انفاق کنید پیش از آنکه یکی از شما را مرگ فرا رسد و بگوید: پروردگارا! چرا تا مدتی بیشتر اجل مرا به تاخیر نینداختی تا صدقه دهم و از صالحان و نیکوکاران باشم؟ ولی هر کس اجلش فرا رسد، هرگز خدا آن را به تاخیر نمی افکند؛ و خدا به آنچه می کنید آگاه است.

امام صادق(ع) در این باره می فرماید:« ثَلاثٌ مَنْ اَتَی اللهَ بِواحِدَهْ مِنْهُنَّ اَوْجَبَ اللهُ لَهُ الْجَنَهْ اَلاْنْفاقُ مِنْ اِقْتارٍ وَ الْبِشْرُ لِجَمیعِ الْعالَمِ وَ الاِنْصافُ مِنْ نَفْسِهِ» ؛ هر کس یکی از این کارها را به درگاه خدا ببرد، خداوند بهشت را برای او واجب می گرداند: انفاق در تنگدستی، گشاده رویی با همگان و رفتار منصفانه.
پیامبر(ص) می فرماید: «اَلصَّدَقَهْ عَلی وَجهِها وَاصطِناعُ المَعروفِ وَ بِرُّ الوالِدَینِ وَصِلَهْ الرَّحِمِ تُحَوِّلُ الشِّقاءَ سَعادَهْ وَتَزیدُ فِی العُمرِ وَ تَقی مَصارِعَ السُّوءِ» صدقه بجا، نیکوکاری، نیکی به پدر و مادر و صله رحم، بدبختی را به خوشبختی تبدیل و عمر را زیاد و از پیشامدهای بد جلوگیری می کند.

اصلاح گری و مهر گستری
امام صادق(ع) می فرماید: «صَدَقَةٌ یحِبُّهَا اللّه: إِصلاحٌ بَینَ النّاسِ إِذا تَفاسَدوا، وَتَقارُبٌ بَینَهُم إِذا تَباعَدوا» صدقه ای که خداوند آن را دوست دارد عبارت است از: اصلاح میان مردم هرگاه رابطه شان تیره شد و نزدیک کردن آنها به یکدیگر هرگاه از هم دور شدند.
پیامبر(ص) می فرماید:« اَلا اُخبِرُکم بِاَفضَلَ مِن دَرَجَةِ الصّیامِ وَ الصَّلاَهْ وَ الصَّدَقَهْ؟ صَلاحُ ذاتِ البَینِ، فَاِنَّ فَسادَ ذاتِ البَینِ هِی الحالِقَهْ؛ آیا به چیزی با فضیلت تر از نماز و روزه و صدقه (زکات) آگاهتان نکنم؟ و آن اصلاح میان مردم است، زیرا تیره شدن رابطه بین مردم ریشه کن کننده دین است.

صله رحم
امیرمومنان علی(ع) می فرماید: «کفِّروا ذُنوبَکم وَ تَحَبَّبوا اِلی رَبِّکم بِالصَّدَقَهْ وَ صِلَهْ الرَّحِمِ» با صدقه و صله رحم، گناهان خود را پاک کنید و خود را محبوب پروردگارتان گردانید.

امام صادق (ع): «اِنَّ صِلَةَ الرَّحِمِ وَالبِرَّ لَيُهَوِّنانِ الحِسابَ وَيَعْصِمانِ مِنَ الذُّنوبِ فَصِلُوا أرحامَكُم ، و بَرُّوا بِإخوانِكم ، و لو بِحُسنِ السَّلامِ و رَدِّ الجوابِ»صله رحم و نيكى، حساب (قيامت) را آسان مى‌كند و از گناهان جلوگيرى مى‌نمايد.

داستان
امام زين العابدين (ع)فرمود :«جاءَ رَجلٌ إلى النبيِّ فقالَ : يا رسولَ اللّه ِما مِن عَمَلٍ قَبيحٍ إلّا قَد عَمِلتُهُ فهَل لِي مِن تَوبَةٍ ؟» مردى خدمت پيامبر آمد و عرض كرد: هيچ كار زشتى نيست كه نكرده باشم. آيا راه توبه و بازگشت برايم وجود دارد؟
حضرت فرمود : «فهَل مِن والِدَيكَ أحَدٌ حَيٌّ ؟» آيا از پدر و مادرت كسى زنده هست؟ عرض كرد: پدرم.
فرمود:«فاذهَبْ فَبَرَّهُ» برو و به او نيكى كن. وقتى آن مرد رفت، فرمود:«لَو كانَت اُمُّهُ» كاش مادرش مى بود!

داستان
در كتاب گناهان كبيره جلد دوم مرحوم شهيد آية اللّه دستغيب رضوان اللّه تعالى عليه مى نویسند :
وقتى كه آيه تحريم خمر (شراب ) فرود آمد منادى حضرت رسول اللّه (ص ) ندا داد كسى نبايد شراب بخورد؛ داستانى آورده ، كه جالب است .
روزى آقا رسول اكرم (ص ) از كوچه اى مى گذشتند؛ اتفاقا يكى از مسلمان ها شيشه شرابى در دست داشت وارد همان كوچه اى شد كه حضرت داشتند مي گذشتند تا حضرت رسول خدا (ص ) را ديد مى آيد خيلى ترسيد، گفت الان است كه آبرويم بريزد گفت خدايا غلط كردم توبه كردم و ديگر لب به خمر و شراب نمى زنم فقط مرا جلوى حضرت رسول اكرم (ص) رسوا نكن .
وقتى كه نزديك حضرت شد. حضرت رسول اللّه (ص ) فرمود: در اين شيشه چيست ؟ از ترس گفت آقا سركه است . آنحضرت فرمود: اگر سركه است قدرى در دست من بريز حضرت دست مبارك را پيش برد.
آن مرد هم شيشه را برگردانيد يك وقت متوجه شد كه مقدارى سركه در دست حضرت ريخته شده . مرد به گريه در آمد و گفت يا رسول اللّه قسم بخدا كه در اين شيشه شراب بود ولى چون توبه كردم و از خدا خواستم كه مرا رسوا نكند خدا هم توبه مرا قبول كرده و دعايم را مستجاب فرموده .
حضرت رسول اكرم (ص ) فرمود: چنين است حال كسى كه توبه كند از گناهان خود و خداوند متعال تمام سيئات و بديها و زشتى هاى او را تبديل به حسنه و خوبى فرمايد: اولئك يبدّل اللّه سيّئاتهم حسنات .

داستان
در كتاب ثمراة الحيوة جلد سوم صفحه سيصدو هفتاد و هفت نوشته :
جوانى در بنى اسرائيل زندگى مى كرد و به عبادت حق تعالى مشغول بود روزها را به روزه و شبها را به نماز و طاعت ، تا بيست سال كارش ‍ همين بود تا كه يك روز فريب خورده و كم كم از خدا كناره گرفت و عبادتها را تبديل به معصيت و گناه كرد و از جمله گنه كاران قرار گرفت و در اين كار بيست سال باقى ماند يك روز آمد جلو آئينه خود را ببيند، نگاه كرد ديد موهايش سفيد شده از معصيت هاى خود بدش ‍ آمد واز كرده هاى خود سخت پشيمان گرديد.
گفت خدايا بيست سال عبادت و بيست سال معصيت كردم اگر برگردم بسوى تو آيا قبولم مى كنى .
صدائى شنيد كه مى فرمايد: « اَحبَبتَنا فَاَحبَبناك تَركتَنا فَتَركناك و عَصَيتَنا فَاَمهَلناك و اِن رَجَعتَ اِلَينا قَبِلنا».
تا آن وقتى كه ما را دوست داشتى پس ما هم تو را دوست داشتيم . ترك ما كردى پس ما هم تو را ترك كرديم ، معصيت ما را كردى ترا مهلت داديم . پس اگر برگردى بجانب ما، تو را قبول مى كنيم .
پس توبه نمود و يكى از عبّاد قرار گرفت . از اين مرحمت ها از خدا نسبت به همه گنه كاران بوده و هست .