بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلّیَ اللهُ عَلَى خَیرِ خَلْقِهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِین
شعر
دست خدا و «نفْس» پیمبر فقط علی است
شمشیر و شیر خالق اکبر فقط علی است
بعد از نبی به امر خداوند ذوالجلال
ما را امام و هادی و رهبر فقط علی است
دست خدا که با سر انگشت خویشتن
خورشید را نمود مسخر فقط علی است
بر آن دو تن که هر دو ز خیبر گریختند
اعلان کنید فاتح خیبر فقط علی است
این نام را مباد به دیگر کسان دهند
این حق حیدر است که حیدر فقط علی است
مردی که جان به دست، شب لیلة المبیت
جای رسول خفت به بستر فقط علی است
ای تشنگان حشر به حق خدا قسم
باور کنید ساقی کوثر فقط علی است
مردی که در مهاجر و انصار از نخست
گردید با رسول برادر فقط علی است
دیوار کعبه سینه گشود از برای او
مولود بیت حضرت داور فقط علی است
نوزاد بیت و صاحب بیت و امیر بیت
مهمان بیت همره مادر فقط علی است
آن شیر کبریا که در ایام کودکی
از هم درید پیکر اژدر فقط علی است
روز احد به رغم تمام فراریان
یاری که گشت دور پیمبر فقط علی است
از منبر رسول خدا آید این ندا
بعد از رسول صاحب منبر فقط علی است
کس را چه زهره تا که شود کفو فاطمه
آنکس که شد به فاطمه شوهر فقط علی است
ممدوح «انّما» که خدا گفته در کتاب
گفتیم و گفته اند مکرر فقط علی است
در روز حشر پیشروِ ختم انبیا
صاحب علَم به عرصه ی محشر فقط علی است
شاهی که رخت کهنه به تن کرد و رخت نو
با دست خویش داد به قنبر فقط علی است
دست خدا که یک تنه در عرصه ی نبرد
بگرفت سر ز عمر دلاور فقط علی است
در فتح بدر و خیبر و در خندق و احد
بالله قسم امیر مظفّر فقط علی است
آن بت‌شکن که در حرم خاص کبریا
بگذاشت پا به دوش پیمبر فقط علی است
«الا علی» ندای خدا بود در احد
ممدوح این ندای منور فقط علی است
فرمود مصطفی که منم شهر علم و بس
این شهر علم را که منم، در فقط علی است
آن کو به کودکی به رسول خدا مدام
بودی انیس و مونس و یاور فقط علی است
گو صد خلیفه بعد پیمبر فقط علی است
آن را که حق نموده مقرر فقط علی است
«میثم» امیر خلق و رفیق فقیر شهر
در عالم وجود سراسر فقط علی است
تبیین موضوع
امام على (ع) فرمود :
«شَهْرُ رَمَضانَ شَهْرُ اللّه ِ وَ شَعْبانَ شَهْرُ رَسُولِ اللّه ِ وَ رَجَبٍ شَهْرى». رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجـب مـاه من اسـت.
يكي از رخدادهاي مهم ماه رجب، ولادت با سعادت مولاي متقيان امير مؤمنان علي بن ابي طالب است كه در روز جمعه سيزدهم اين ماه، دوازده سال قبل از بعثت پيامبر اسلام- و در داخل كعبه معظمه واقع شده است.
فضائل و مناقب مولاي متقيان آنقدر زياد است كه به راحتي نمي‌توان شمارش كرد؛ لذا شاعر گفته است:
كتاب فضل تو را آب بحر كافي نيست
كه تَر كُنم سر انگشت و صفحه بشمارم
بخشي از آن فضائل در آيات قرآن كريم، روايات معصومين و نقل تاريخ نويسان به ما رسيده است و در بيان آنها كتابهاي فراوان نوشته شده است. برخي از فضائل آن حضرت را در اينجا ذكر مي‌كنيم كه در قرآن كريم نيز به آنها اشاره شده است؛
اهمیت موضوع
همیشه بیان فضائل و سبک زندگی شخصیت های والا برای افراد جامعه راهگشا بوده است.
امروزه فضای مجازی دین و ایمان جوانان را هدف قرار داده است و سعی دارند با القا شبهات شخصیت های مقدس را در اذهان تخریب کنند.
بیان فضائل و تبیین شخصیت اشخاص مقدس مثل حضرت امیر اهمیت مضاعف پیدا کرده است.
وانگهی یکی از دستوراتی که ائمه ما را به آن بسیار توصیه کرده اند و به عبارتی یکی از واجبات دینی است شنیدن و گفتن از فضائل امیرالمؤمنین است. زیرا به همین واسطه و همنشینی با آن حضرت زندگی دنیوی و اخروی انسان آباد می شود.
دلیل دیگر تکرار بر ذکر فضائل امیرالمؤمنین(ع)عداوت و دشمنی است که در طول تاریخ با آن حضرت و اهل بیتش(به عبارت دیگر با خدا) وجود داشته و دارد؛ که همیشه این دشمنان سعی در تضعیف و تحقیر جایگاه و مرتبه امیرالمؤمنین (ع)و ائمه داشتند. یکی از حربه های همیشگی این امر کتمان فضائل آن حضرت و یا سرقت آن فضائل به نام دیگران بوده است.
آیات قرآن
با توجه به اين كه ذكر همة آيات مربوط به فضائل مولاي متقيان علي(ع) در يك مبحث امكان ندارد، فقط به ۵نمونه از آن آيات اشاره مي‌شود:
۱.سورة بقره، آيه ۲۰۷ در «ليلة المبيت» به پاس فداكاري آن حضرت نازل شده است؛
« وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ»
۲. سورة مائده آيه ۵۵ به پاس اعطاي انگشتر توسط حضرت امير(ع)به سائل در حال ركوع، نازل شده است؛
«إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ»
۳.سورة انسان [هَلْ اَتيَ]، آيه ۵ـ ۲۲ كه در شأن علي(ع)و همسر و فرزندانش نازل شده است؛
«إِنَّ الْأَبْرارَ یَشْرَبُونَ مِنْ کَأْس کانَ مِزاجُها کافُوراً…»
۴. سورة بقره، آيه ۳۷ كه به بركت توسل به «خمسه طيّبه» توبه آدم(ع) قبول شده است؛
فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ
۵. سورة رحمن،۱۹ الی ۲۲كه علي و فاطمه به خاطر كثرت بركات، و وسعت ظرف وجوری شان در علم و معرفت به دريا تشبيه شده‌اند؛
مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيَانِ بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَا يَبْغِيَانِ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ يَخْرُجُ مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَالْمَرْجَانُ
جمع بندی آیات
فضایل شخصیتی مقدس همچون حضرت امیر الگوی سبک زندگی الهی را به انسان تعلیم می دهد ؛
قرآن کریم به مواردی با اشاره به فضائل حضرت امیر ویژگیهای زیبای رفتاری از قبیل «فداکاری و از جان گذشتی به جهت مقدسات و اهداف عالی» ، «فداکاری در ایثار مالی » ، « احسان و صدقه دادن» و « وسعت ظرف وجودی در علم و معرفت» تاکید فرموده است.
احادیث
شیعه و سنی ، احادیثی از پیامبر۶نقل کرده اند که مدح یا فضلیتی برای امام علی(ع) بیان می‌کنند. برخی از این احادیث عبارت‌اند
۱. حدیث مدینة العلم
« أنَا مَدينَةُ العِلمِ وعَلِيٌّ بابُها، فَمَن أرادَ العِلمَ فَليَأتِ البابَ »
کتاب الغدیر ۲۱ تن از محدثان سنی را نام برده که این حدیث را حدیث حسن یا حدیث صحیح دانسته‌اند.
حکایت
«اَصْبغ بن نُباته» مى گويد: هنگامى كه مردم با على(ع)به عنوان خليفه رسول خدا بيعت كردند. آن حضرت، عمامه رسول خدا را به سر بسته بود و لباس او را بر تن نموده بود. در مسجد از منبر بالا رفت و (ايستاده) پس از حمد و ثنا، مردم را موعظه و نصيحت كرد، سپس نشست و انگشتان دو دست خود را داخل هم گذارد و به زير ناف نهاد، آنگاه فرمود:
«سَلُونِى قَبْلَ اَنْ تَفْقِدُونِى فَاِنَّ عِنْدِى عِلْمُ الاَوَّلِينَ وَالاَّخَرِينَ …»
«از من بپرسيد قبل از آنكه مرا نيابيدچرا كه علم پيشينيان و آيندگان، نزد من است. بدانيد سوگند به خدا! اگر بستر خلافت برايم گسترده شودبا پيروان تورات، طبق تورات و با پيروان انجيل، طبق انجيل و با پيروان زبور، طبق زبور، و با پيروان قرآن طبق قرآن ، حكم مى كنم به گونه اى كه (اگر) هريك از اين كتابها، به سخن درآيد بگويد: «پروردگارا! على مطابق قضاوت تو، قضاوت كرد»، سوگند به خدا! من به قرآن و معانى بلند پايه آن از همه آگاهتر هستم و اگر يك آيه از قرآن نبود قطعا شما را به آنچه تا روز قيامت ، پديد مى آيد، آگاه مى كردم.»
۲. حدیث سفینه
حدیث سفینه بنابر نقل ابوذر غفاری از پیامبر(ص)، این چنین است: «إِنَّمَا مَثَلُ أَهْلِ بَیتِی فِیکُمْ کَمَثَلِ سَفِینَةِ نُوحٍ، مَنْ دَخَلَهَا نَجَی، وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ » جز این نیست که مَثَل اهل بیت من در میان شما مثل کشتی نوح است، هر کس به این کشتی داخل شود نجات می‌یابد، و هر کس جا بماند، غرق می‌شود.
۳. حدیث مع الحق
«عَلِیٌّ مَعَ الْحَقِّ وَالْحَقُّ مَعَ عَلِیٍّ یدورُ مَعَهُ حَیثُما دارَ». على با حق است و حق با على. حق بر مدار او مى گردد.
حق طلبی ، حق مداری فضیلت بزرگی محسوب می شود و امام علی به درستی امام حق طلبان ، امام به حق و امام عدالت گستران در همه عالم است و جرج جرداق مسیحی به درستی او را آهنگ دلنشین عدالت می نامد. و در این خصوص کتاب می نویسد؛ «الامام علی صوت العداله الانسانیه»
۴. سبقت در اسلام در غربت دین
پیشگامی در اسلام آنهم در زمانی که اکثریت از دین فراری هستند فضیلت بزرگی محسوب می شود . دین داری در زمانی که جو دینی در جامعه غلبه دارد امتیاز بزرگی محسوب نمی شود اما دین داری در زمان غربت دین امتیاز بزرگی محسوب می شود احادیثی معتبر سبقت حضرت امیر در دین را مورد تاکید قرار داده است؛
«يَا عَلِيُّ أَنْتَ أَوَّلُ اَلْمُسْلِمِينَ إِسْلاَماً وَ أَوَّلُ اَلْمُؤْمِنِينَ إِيمَاناً». ای علی تو اولین نفر مسلمان ها هستی و اولین مومنان هستی.
«سُبّاقُ الاُمَمِ ثلاثةٌ لَم يَكفُرُوا بِاللّه ِ طَرفَةَ عَينٍ : عليُّ بنُ أبي طالبٍ ، و صاحِبُ ياسِينَ ، و مُؤمنُ آلِ فِرعَونَ ، فهُمُ الصِّدِّيقُونَ و عَلِيٌّ أفضَلُهُم ».
پيشتازان امّتها سه نفرند ، كه آنى به خدا كفر نورزيدند : على بن ابى طالب ، صاحب ياسين ، و مؤمن آل فرعون . اينان همان صدّيقانند و على برترين آنهاست.
داستان
هنگامی که علی (ع) زمام امور خلافت را در کوفه در دست داشت و اموال بسیار از بیت المال در اختیار آن حضرت بود، روزی برادرش عقیل، به محضرش آمد و گفت: «مقروض هستم و از ادای آن عاجز می باشم، قرض مرا ادا کن .» علی (ع) فرمود: «قرض تو چه اندازه است؟» عقیل گفت: صد هزار درهم . علی (ع) فرمود: «سوگند به خدا آنقدر ندارم که بتوانم قرض تو را ادا کنم، صبر کن تا جیره شخص من برسد، تا آخرین حد توان، به تو کمک می کنم . . .»
عقیل گفت: بیت المال در اختیار تو است، آیا با این حال، مرا به جیره خود وعده می دهی؟ مگر جیره تو چه اندازه است؟ اگر همه آن را هم به من بدهی، دردی را دوا نمی کند . علی (ع) به او فرمود: ای برادر! هر کدام از من و تو نسبت به بیت المال به منزله یک نفر هستیم – در این هنگام علی (ع) با برادرش در طبقه بالای دارالاماره که مشرف به بازار کوفه بود، گفتگو می کردند – علی (ع) به عقیل فرمود: اگر گفتار من تو را قانع نمی کند، به کنار این صندوق ها که در بازار پیدا است و پول های تاجران در میانشان ست برو، و آنها را بشکن و از پول آنها بردار .» عقیل عرض کرد: ای امیرمؤمنان! آیا به من امر می کنی که صندوق های عده ای را که توکل به خدا نموده و مقداری پول اندوخته اند را بشکنم؟ علی (ع) فرمود: آیا تو به من دستور می دهی که در بیت المال را که از آن مسلمانان است بگشایم، با این که توکل به خدا نموده و آن را بسته اند؟ و اگر می خواهی، شمشیرت را بردار، من نیز شمشیرم را برمی دارم و با هم به شهر «حیره » می رویم; در آنجا، بازرگانان ثروتمند زیاد هستند، به خانه یکی از آنها یورش می بریم و مالش را غارت می کنیم.
عقیل عرض کرد: آیا دزدی کنم؟ علی (ع) فرمود: اگر از مال یک نفر دزدی کنی، بهتر از آن است که از اموال همه مسلمانان دزدی کنی، چرا که بیت المال ، مال همه مسلمین است …
جمع بندی احادیث
چنانچه ملاحظه شد در احادیث اموری مثل «سبقت در دین» ، « علم و دانش » ، «نجات بخشی انسان ها»، «حق مداری و عدالت گستری »و … تاکید فرموده است.
