استاد: حجت الاسلام محمدرضا اعوانی
جلسه نهم دعای ۸ صحیفۀ سجادیه
درباره دعای هشتم صحیفۀ سجادیه صحبت می‌کردیم رسیدیم به فراز سوم که حضرت فرمود: «وَ غَلَبَةِ الْحَسَدِ» خدایا به تو پناه می‌برم از غلبه حسد.
در جلسه گذشته بحث چرایی طلب استعاذه از حسد را مطرح نمودیم. بناست در این جلسه راهکارهای عملی مقابله با غلبه حسد را بیان نماییم.
راهکار اول: انسان از خداوند نعمتی برتر درخواست نماید.
در عای ۲۲ صحیفۀ سجادیه حضرت این‌گونه می‌فرماید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِي سَلَامَةَ الصَّدْرِ مِنَ الْحَسَدِ حَتَّى لَا أَحْسُدَ أَحَداً مِنْ خَلْقِكَ عَلَى شَيْ‌ءٍ مِنْ فَضْلِكَ، وَ حَتَّى لَا أَرَى نِعْمَةً مِنْ نِعَمِكَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ فِي دِينٍ أَوْ دُنْيَا أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ تَقْوَى أَوْ سَعَةٍ أَوْ رَخَاءٍ إِلَّا رَجَوْتُ لِنَفْسِي أَفْضَلَ ذَلِكَ بِكَ وَ مِنْكَ وَحْدَكَ لَا شَريِكَ لَكَ.» خدایا! بر محمد و آلش درود فرست و سلامت سینه از حسد روزی‌ام کن؛ تا به هیچ‌یک از بندگانت برای ذرّه‌ای از احسانت که به آن‌ها عطا کردی، حسد نورزم؛ و تا جایی که هیچ نعمتی (نکره در سیاق نفی افاده عموم می‌کند) از نعمت‌هایت را بر احدی از بندگانت، در دین (حسادت فقط در امور مادی نیست بلکه گاهی اوقات در امور معنوی و دینی است) یا دنیا یا سلامت یا تقوا یا فراخی یا راحت نبینم؛ مگر اینکه برتر از آن را به لطف تو و از سوی تو برای خود آرزو کنم، یگانه‌ای و شریکی برایت نیست.
سوال: چرا حضرت عبارت «وَحْدَكَ لَا شَريِكَ لَكَ.» را در آخر این عبارت استفاده کرده است؟
جواب: آیه ۲۳ سوره مبارکه جاثیه می‌فرماید: «أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ» آیا می‌نگری آن را که هوای نفسش را خدای خود قرار داده
یعنی انسان می‌داند که یک خدایی هست، اما بجای اینکه الله را خدای خود قرار دهد؛ هوای نفس خود را خدا قرار داده است؛ یعنی اگر کسی دنبال هوای نفس خود حرکت نماید درواقع مشرک است و خدا که الله باشد را کنار زده است و بجای او هوای نفس را تبعیت می‌کند که این شرک است. لذا امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «مَن أطاعَ رَجُلاً في مَعصِيَةٍ فقَد عَبَدَهُ» هركه از كسى در معصيت خدا فرمان برد، هرآینه او را پرستش كرده است. درحالی‌که قرار است انسان‌ها الله را بپرستند. امام علیه‌السلام توجه می‌دهند که حسد از ناحیه شیطان است (اینکه از ناحیه شیطان است در جلسه بعد از دعای ۲۰ صحیفه که حضرت فرمود: «اللَّهُمَّ اجْعَلْ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ فِي رُوعِي مِنَ الَّتمَنِّي وَ التَّظَنِّي وَ الْحَسَدِ» خدایا! آنچه شیطان از آرزوی باطل و بدگمانی و حسد در دل من می‌اندازد تبیین خواهیم کرد) و اگر انسان از شیطان تبعیت کند درواقع به خداوند شرک ورزیده است چون قرار است الله را به‌عنوان خدا پرستش کند اما دنباله‌رو شیطان شده است و طبق بیان امام صادق علیه‌السلام «مَن أطاعَ رَجُلاً في مَعصِيَةٍ فقَد عَبَدَهُ» او را پرستش کرده است. لذا امام سجاد علیه‌السلام آخر فراز مورد بحث دعای هشتم (همین دعای مورد بحث) می‌فرماید: «وَحْدَكَ لَا شَريِكَ لَكَ» خدایا تو یگانه‌ای و شریکی برایت نیست.
درواقع امام به مسلمانان یاد می‌دهد که خدایا من مسلمان هستم و برای تو شریکی قائل نیستم و اگر حسادت کنم درواقع دنبال‌رو شیطان و نفس اماره شده‌ام اما من موحد هستم و این توحید را محضر تو آورده‌ام بلکه بهتر ازآنچه به دیگران داده‌ای به من مرحمت نمایی.
این بیان مهم ما را توجه می‌دهد به اینکه انسان از آن خدایی که برای دیگران نعمت‌هایی را حکم کرده است، نعمت‌های بهتری را تقاضا کند.
جلسه آینده درباره اینکه در عوض آنچه شیطان در ما ایجاد می‌کند چه‌کارهایی انجام دهیم از بیانات امام سجاد علیه‌السلام نکاتی را عرض خواهیم نمود.
والسلام علیکم و رحمت‌الله و برکاته.
