شرح دعای هشتم صحیفه سجادیه جلسه ۸

استاد: حجت الاسلام محمدرضا اعوانی

جلسه هشتم دعای ۸ صحیفۀ سجادیه
درباره دعای هشتم صحیفۀ سجادیه صحبت می‌کردیم که درباره طلب استعاذه بود و حضرت موانع رسیدن به خدا را نام می‌برد.
امام در فراز سوم این دعا می‌فرماید: «وَ غَلَبَةِ الْحَسَدِ» خدایا به تو پناه می‌برم از غلبه حسد.
کلمه حسد یعنی خداوند نعمتی را به کسی داده است و انسان ناراحت می‌شود و آرزوی زوال آن نعمت را می‌کند.
حسد گاهی در ذهن انسان است که نشان از ضعف ایمان است ولی گناه نیست؛ اما گاهی اوقات علاوه بر اینکه در ذهن به طرف مقابل حسادت می‌کند در مقام عمل هم کاری انجام می‌دهد که نعمت از او زایل گردد که این درواقع غلبه حسد است؛ یعنی تسلط حسد بر انسان که امام سجاد علیه‌السلام از آن به خدا پناه می‌برند.
اگر حسد غلبه پیدا کرد و بر انسان مسلط شد و در مقام عمل اقدامی انجام داد تا آن نعمت را از طرف مقابل زایل نماید مرتکب کار حرام شده است.
چرایی پناه بردن به خدا از غلبه حسد
در سوره مبارکه حسد خداوند متعال می‌فرماید: «وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ» خدایا به تو پناه می‌برم از شر حسود زمانی که حسادت بورزد (حسادتش را اعمال نماید)
اگر انسان حسادت بورزد درواقع حکم الهی را سبک شمرده است امام در دعای ۳۵ صحیفه می‌فرماید: «وَ لَا تَفْتِنِّي بِمَا أَعْطَيْتَهُمْ وَ لَا تَفْتِنْهُمْ بِمَا مَنَعْتَنِيفَأَحْسُدَ خَلْقَكَ، وَ أَغْمَطَ حُكْمَكَ» مرا به آنچه به بندگانت عطا کردی دچار فتنه نکن و ایشان را به آنچه از من منع کرده‌ای دچار فتنه نکن؛ تا به بندگانت حسد ورزم و حکم و فرمانت را سبک انگارم. به آن‌ها نعمت‌های فراوان مادی و معنوی داده‌ای کمک کن من نسبت به این نعمت‌ها دچار فتنه نشوم و از طرفی آن‌ها را هم نسبت به آنچه بر اساس حکمت به من نداده‌ای دچار فتنه نکن. چون ممکن است آن‌ها مرا مسخره و تحقیر نمایند.
چون آن نعمت را خدا به او نصیب کرده است و این حکم الهی است اگر انسان حسادت بورزد درواقع حکم خدا را سبک شمرده است و این خیلی مهم است. اینکه گفته شد حسادت نشان از ضعف ایمان است به خاطر این است که انسان حسود حکم الهی را سبک شمرده و به آن معترض است چون این نعمت را خود شخص که کسب نکرده است بلکه خدا به او داده است.
بنابراین به خاطر اینکه حسادت ناشی از سبک شمردن و معترض شدن به حکم الهی است امام سجاد از غلبه حسادت به خدا پناه می‌برد.
در روایت می‌فرماید: حسادت ایمان را می‌خورد کما اینکه آتش چوب را می‌خورد و از بین می‌برد.
آیه ۵۴ سوره نساء می‌فرماید: «أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ» یهودی‌ها به پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله حسادت می‌ورزیدند که خداوند دین خاتم و مقدس را در وجود او قرار داده است.
وقتی انسان متوجه شد این نعمت از جانب خداست اگر حسادت بورزد نشان از ضعف ایمان است.
راهکارهای عملی مقابله با حسادت
امام سجاد علیه‌السلام در صحیفۀ سجادیه راهکارهایی را بیان می‌فرمایند که إن شاء الله جلسه بعدی بیان خواهد شد.
والسلام علیکم و رحمت‌الله و برکاته.