آب و خاک منابع پایه کشاورزی است و اتلاف اسراف و استفاده تا بجا از این عناصر نظام کشاورزی را با بحران مواجه خواهد ساخت. از این رو مدیریت کلان کشاورزی با روی کار آمدن دولت سیزدهم حفظ و استفاده بهینه از آن را برنامه اصلی قرار داد و اجرای برنامه های راهبردی کشاورزی را با هدف ترمیم و بهبود این عناصر و به ویژه آب دنبال میکند. بر این اساس وزارت جهاد کشاورزی افزایش تولید را متناظر با افزایش واحد سطح ندانسته و با اجرای راهکارهای تو به دنبال افزایش تولید و خودکفایی در محصولات راهبردی و افزایش ضریب خود کفایی در سایر محصولات کشاورزی با استفاده از همین منابع موجود و محدود است و در راه دستیابی به این هدف از ابتدای دولت مردمی برنامه های زیر را عملیاتی ساخته است.
۱ – اجرای قانون اصلاح الگوی کشت پس از ۳۱ سال معطلی با اجرای کامل این طرح در مدت ۵ سال یکی از اهداف مهم آن یعنی صرفه جویی قابل توجه آب و در مقابل افزایش تولید محقق می شود و در فاز نخست محصول راهبردی گندم و سپس دانه های روغنی جو و دیگر محصولات زیر پوشش این طرح ملی قرار خواهد گرفت.
۲. طرح ملی جهش تولید در دیمزارها از اهداف اصلی اجرای این طرح که امسال وارد سال چهارم شده است. افزایش تولید با آب سبز و نزولات آسمانی است و منبع آب زیر زمینی و رو زمینی در این نوع کشت به کار نرفته است و این طرح نقش موثری در افزایش تولید گندم و خود کفایی در گندم نان کشور را در سال زراعی ۱۴۰۲ – ۱۴۰۱ داشته است و می تواند مصداق بارزی در پاسخ به انتقاد مذکور باشد.
۳. آبخیزداری و آبخوان داری جزء لاینفک برنامه های سالانه وزارت از جهاد سازندگی تا به امروز جهاد کشاورزی است. جمع آوری سیلاب های فصلی آب بندانها ذخیره آب برای فصول کم بارش و تغذیه سفره آب زیرزمینی در پایین دست محور این طرح است.
۴. دانش بنیان سازی کشاورزی سازمان تات وزارت جهاد کشاورزی با همکاری موسسات پژوهشی در دولت سیزدهم توانست با معرفی ۹۵ بذر اصلاح شده قدم بزرگی در به زراعی و به نژادی کشاورزی بردارد. تولید گونه های سازگار با اقلیم و کم آب بر با هدف استفاده بهینه از آب و افزایش تولید برای خود کفایی از اهداف برنامه های تات است.
۵- افزایش صدور مجوز و ثبت محصولات گلخانه ای از توسعه صنعت کشاورزی گلخانه ای حکایت دارد؛ افزایش تولید با مصرف کم آب از ویژگی های این برنامه زیربنایی وزارت جهاد کشاورزی است.
۶ – توسعه سامانه آبیاری تحت فشار و روشهایی نوین آبیاری در مزارع و باغات از جمله برنامه های سالانه وزارت جهاد کشاورزی در استفاده بهینه از آب به شمار می رود که افزایش راندمان تولید را در کنار کاهش مصرف آب، فراهم می سازد.
اقلیم خشک و کمبود آب از دغدغه های بحق رسانه و مدیریت نظام کشاورزی است و وزارت جهاد کشاورزی افزایش تولید و خود کفایی را با در نظر گرفتن محدودیت منابع پایه از جمله آب، نه در افزایش واحد سطح که در بهره مندی از روشهای نوین کشاورزی و با اجرای برنامه های فوق با هدف استفاده بهینه از آب در دسترس، جست و جو می کند.
