یکی از مهمترین مظاهر جمهوریت در اندیشه سیاسی امام، تأکید بر لزوم مشارکت سیاسی مردم و حق نظارت آنهاست. اصل مشارکت که از بنیادی ترین اصول اجتماعی مردم سالاری در نزد امام بوده، حقی است مبتنی بر اعتقاد به برابری و آزادی همه قشرهای جامعه. مشارکت سیاسی در اندیشه امام هم حق و هم تکلیف است؛ بدین بیان که از یک سو حق اولیه هر فرد است “که خودش انتخاب بکند یک چیزی را که راجع به مقدرات مملکت خودش است”۱ و از سویی دیگر تکلیفی شرعی برای مسلمانان است که سرنوشت سیاسی خود را تعیین کنند بنابراین، شرکت در انتخابات یک تکلیف شرعی است. بر این اساس، امام تلاش نمود با ترغیب مردم به حضور در صحنه های مهم سیاسی، جایگاه این مشارکت را در قانون اساسی نهادینه کند.
رهبر معظم انقلاب نیز در این باره میفرماید: ” آحاد ملت ما بدانند آنچه بکارند، میدروند. بعضی ممکن است در رأی گیری شرکت نکنند؛ بعد بگویند چرا فلان کار نشد. شما باید شرکت میکردید و آن کسی را که فکر میکنید میتواند این کار را انجام دهد و میپسندید، انتخاب میکردید تا آن طور که میخواهید، بشود. نمیشود ما در انتخابات شرکت نکنیم، بعد نتیجه انتخابات احیاناً آن طور که ما می پسندیم نشود؛ سپس بگوییم چرا نشد؟ بله! وقتی انسان شرکت نکند، همین است. همه باید شرکت کنند. این یک وظیفه است؛ هم وظیفه اسلامی است؛ هم وظیفه میهنی و ملی است و حفظ عزت و شوکت کشور به این وابسته است، هم وظیفه سیاسی است – کسانی که فهم و تشخیص سیاسی دارند وظیفه دارند وارد شوند – هم وظیفه اخلاقی است؛حقوق مردم اقتضا میکند که در این میدان وارد شوند. کارهایی که باید در کشور انجام گیرد، اقتضا می کند که انسان در این میدان وارد شود انتخابات را مغتنم بشمارید و قدر بدانید و در آن شرکت کنید، حادثه بسیار مهمی است. “۲
حضور حداکثری مردم در انتخابات برای کشور، اقتدار در سطح بین الملل و امید به کار افزون تر از سوی مسئولین و انتخاب شوندگان به وجود می آورد تا جایی که مردم به خوبی احساس میکنند که در همه پیشرفت ها و پسرفتها سهمی دارند. روحیه بی تفاوتی و گوش سپردن به دشمنان خارجی و رسانه های آنها یعنی اجازه دادن به بیگانگان برای تسلط بر امور کشور.
مقام معظم رهبری حضور چشمگیر مردم در انتخابات را مظهر اقتدار و عزت ملی میداند و میفرماید: «خود انتخابات مظهر اقتدار ملی است. اگر ملت ایران بتواند در این انتخابات آراء فراوان خود را به میدان آورد و حضور مردمی، حضور چشمگیری باشد این بزرگترین مظهر اقتدار و عزت ملی است. “۳
موضوع مشارکت حداکثری مردم در انتخابات یکی از پیش فرض های بنیادین نظام انتخاباتی جمهوری اسلامی ایران است. جمهوریت نظام اسلامی ایران و تبلور آن در این حضور حداکثری به خوبی نمایان است. یکی از مسائلی که کینه توزیهای دشمنان انقلاب اسلامی را افزایش داده است همین موضوع حضور حداکثری مردم در انتخابات مختلف ایران اسلامی است. راهبرد اساسی انتخابات، حضور حداکثری مردم در پای صندوق های رأی است. به اذعان رهبر معظم انقلاب: ” آنچه باید به عنوان راهبرد اساسی مورد نظر همه باشد، عبارت است از حضور حداکثری مردم “.۴
عظمت حضور حداکثری مردم ایران در انتخابات، نگاه های بین المللی را به این پیش کسوت انتخاباتی در مشارکتهای بزرگ به خود جلب کرده است. امروزه چشم همه کشورهایی مدعی دموکراسی و آزادی، به ایران اسلامی دوخته شده است که سرنوشت انتخابات چگونه رقم خواهد خورد. رهبر معظم انقلاب در این باره میفرماید:” کشورهای دیگر نگاه میکنند ببینند این پیش کسوت انتخاباتی و انقلابی که ملت ایران است – چه کار خواهد کرد… ملتهای دیگر نگاه میکنند ببینند انتخابات در ایران به کجا خواهد رسید. استکبار دوسـت دارد که انتخابات در کشور ما آنچنان بشود که ملتها را مأیوس کند«۵
اهمیت و وجـوب مشارکت حداکثری مـردم در انتخابات تا بـدان حد بوده اسـت کـه رهـبـران عـالـیقـدر نظام جمهوری اسـلامـی در مـراحـل و فواصل مختلف پیاپی در سخنرانی های خویش از آن یاد کرده اند و مشارکت مردم را هم حق و هم تکلیف آنان دانسته اند و از آن با عنوان ضامن حفظ اسلام، کشور ، استقلال و آزادی ملت یاد کرده اند؛ چیزی که دشمنان را از تهدید و چنگ اندازی به این مملکت و انقلاب اسلامی ناامید میکند/
- صحیفه امام، جلد ۲، ص ۴۹۲
- خطبه های نماز جمعه تهران، ۲۸ اردیبهشت ۱۳۸۰
- بیانات در اجتماع مردم مشهد و زائران حرم مطهر امام رضا علیه السلام یکم فروردین ۱۳۸۰
- خطبه های نماز عید سعید فطر، ۲۴ آبان ۱۳۸۳
- بیانات در دیدار مردم قم، نوزدهم دی ۱۳۹۰
انتخابات به وقت ایران
