موضوع «ولایت» و «ولیّ» از مهم‌ترین موضوعات در مکتب جهان‌شمول اسلام است. استاد شهید مطهری در کتاب ولاءها و ولایت‌ها، این موضوع را از ابعاد و جوانب گوناگون بررسی و تحلیل کرده است. ایشان پس از ارائۀ تعریفی جامع از واژۀ «ولایت» و «ولیّ» و نیز موارد استعمال لفظ «مولا»، به تقسیم ولاء به ولاء منفی و ولاء اثباتی (عام و خاص) می‌پردازند.
بخش اعظم کتاب به بیان مشروح انواع ولاء اثباتی خاص اختصاص دارد. در این بخش، مباحث جالبی مانند عصمت پیامبر و امام، شئون گوناگون پیامبر اکرم(ص)، ولایت تکوینی، معجزه و… بررسی شده است.
